บรรพบุรุษของคนที่นี่มีถิ่นเดิมอยู่แถบเมืองแกงหรือที่เรียกตามพงศาวดารเมืองแกงว่าเมืองน้ำน้อย ผู้ไทแถบเมืองแกงเรียกตนเองว่า ผู้ไทกวาน แต่คนกลุ่มชาติพันธุ์อื่นมักเรียกผู้ไทในเมืองนั้นว่า ผู้ไทดำ

บ้านแพ้วชุมชนริมคลองดำเนินสะดวกที่มีความเจริญรุ่งเรืองจากการที่ขุดคลองขึ้นมาใหม่เพื่อเชื่อมโยงระหว่างสายน้ำต่างๆ แม่น้ำท่าจีนและแม่กลอง

บ้านดอนรวบ ได้ก่อตั้งพิพิธภัณฑ์ไทดำจำลองนำเสนอเรื่องราวบรรพบุรุษ สภาพความเป็นอยู่ ลักษณะที่อยู่อาศัย เครื่องมือเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน เครื่องแต่งกาย ขนบธรรมเนียมประเพณี ตลอดจนพิธีกรรมและความเชื่อของชาวไทดำ

5 ไหไทยทรงดำ เลิศล้ำผ้าทอ โอ้ละหนอรำแคน ดินแดนความพอเพียง

ศูนย์เรียนรู้ผ้าทอที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม มีการทอผ้าไทดำ กลุ่มผ้าฝ้ายพื้นเมืองบ้านนาป่าหนาด

หมู่บ้านวัฒนธรรมไทยทรงดำที่ยังคงสืบทอดขบนธรรมเนียมประเพณีเก่าแก่ของบรรพบุรุษมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน 

เป็นที่ตั้งขององค์การบริหารส่วนตำบลโป่งน้ำร้อน มีแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร และมีประชากรชาติพันธุ์ไทดำ มีบ้านไม้เก่าชั้นเดียวและสองชั้น

ชุมชนชาติพันธุ์ไทดำหรือลาวโซ่ง มีความเชื่อในผีแถนซึ่งเป็นรากฐานของประเพณีและวัฒนธรรมหลายอย่าง มีการทำหัตถกรรมชุมชนที่โดดเด่นและแตกต่าง เรียกว่า การทอผ้ากี่กระตุก

ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ลาวโซ่ง ที่ศรัทธาในศาสนาคริสต์ ทั้งยังมีเอกลักษณ์โดดเด่นในเรื่องของการแต่งกายของกลุ่มชาติพันธุ์

ศูนย์กลางวัฒนธรรมของชาวไทยทรงดำในจังหวัดสุราษฎร์ธานี

บ้านคอเตี้ย ชุมชนที่ยังคงปรากฏกลิ่นอายทางวัฒนธรรม คติ ความเชื่อดั้งเดิมของชาวผไทดำ ซึ่งสะท้อนผ่านประเพณีชุมชน ที่เรียกว่า “เสนเรือน”

ไทดำบ้านกลาง เป็นชุมชนชาติพันธุ์ที่ยังคงรักษาขนบธรรมเนียม ประเพณี และวัฒนธรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่งวัฒนธรรมทางภาษาของชาวไทดำไว้เป็นอย่างดี