บ้านแม่ยางส้าน ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ (กะเหรี่ยงสะกอ) กับการตั้งถิ่นฐานบนพื้นที่ที่มีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ และภูมิปัญญาวิถีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์

แหล่งทำกินหนองเล็งทราย ชุบชีวิตสิ่งแวดล้อม

เป็นชุมชนเมืองขนาดเล็กตั้งอยู่ริมเขื่อนและใกล้ทางรถไฟของจังหวัดยะลา

ผืนป่าชุมชนมีสภาพเป็นป่าดิบชื้นอุดมสมบูรณ์ ป่าต้นน้ำเป็นพื้นที่อนุรักษ์ใช้ประโยชน์ดูดซับน้ำสำหรับใช้ในการอุปโภคบริโภคและเกษตร ชุมชนนิยมปลูกข้าวพันธุ์ บือพะโด๊ะ บือโพ ปลูกพืชเศรษฐกิจ เช่น กะหล่ำปลี ซูคีนี่ ถั่วลิสง ถั่วพูและพืชพื้นถิ่นอื่น ๆ ตามปลายไร่นา

ชุมชนที่มีความโดดเด่นทางด้านวัฒนธรรม การอยู่ร่วมกันในชุมชน สภาพแวดล้อมที่อุดมสมบูรณ์ล้อมรอบไปด้วยธรรมชาติ

 อู่น้ำอู่ข้าว ลุ่มแน่น้ำสายบุรี

กลุ่มชาติพันธุ์ไทยพวนที่อพยพจากประเทศลาวเข้ามาตั้งถิ่นฐานบริเวณลุ่มแม่น้ำท่าจีน และชุมชนเศรษฐกิจและการค้าเก่าแก่ที่สำคัญในอดีต

ชุมชนที่ผลิตผ้าไหมมีการจำหน่ายผ้าไหมและเป็นตลาดขายผ้าที่คึกคักแห่งหนึ่งในภาคอีสาน

ชุมชนที่พึ่งพิงธรรมชาติ ตั้งถิ่นฐานอาศัยอยู่ในพื้นที่บริเวณนี้นานมากกว่า 250 ปี สันนิษฐานว่าบรรพบุรุษของบ้านเก๊าเดื่อเป็นชนเผ่า “ลัวะ”

บ้านท่าประทายเป็นชุมชนที่มีการพัฒนามาจากพื้นที่ป่ารกทึบ และเป็นพื้นที่ริมแม่น้ำชีและยังเป็นท่าน้ำสำหรับผู้คนที่เดินเรือผ่านมาพักซื้อขายสินค้าหรือพักเรือระหว่างเดินทาง

ป่าอุดมสมบูรณ์

หมู่บ้านวัฒนธรรมไทยทรงดำที่ยังคงสืบทอดขบนธรรมเนียมประเพณีเก่าแก่ของบรรพบุรุษมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน