วัดป่าลานเวียงปู่ล่าม (ร้าง) เป็นกลุ่มโบราณสถาน 1 ใน 50 ของเวียงโบราณพระธาตุภูขวาง

ชุมชนมีสถานที่สำคัญ คือ วัดพระบาทตากผ้า ซึ่งอยู่ภายในชุมชนเป็นปูชนียสถานที่สำคัญแห่งหนึ่งในจังหวัดลำพูน เป็นที่เคารพสักการะของบรรดาพุทธศาสนิกชนทั่วไป และเป็นสถานที่ที่มีทิวทัศน์ที่สวยงามและอากาศดี

ชุมชนมอญริมแม่น้ำเจ้าพระยาที่อพยพเข้ามาตั้งแต่สมัยอยุธยาและมีงานหัตถกรรมการปั้นดินเผาเก่าแก่ที่ถูกสืบทอดจากบรรพบุรุษที่มีเอกลักษณ์เฉพาะ ซึ่งเป็นมรดกทางภูมิปัญญาที่มีมานานกว่า 200 ปี

หมู่บ้านบนดอยสูงที่อยู่อาศัยของชาวอิ้วเมี่ยนที่มีถิ่นกำเนิดมาจากพื้นที่ภูเขาสูงของจีน ชุมชนที่ยังตั้งมั่นในวัฒนธรรมดั้งเดิมของตนกับวิถีการดำรงชีพท่ามกลางธรรมชาติที่โอบล้อมอย่างอบอุ่น

ชุมชนตั้งอยู่ไม่ห่างจากภูหินร่องกล้า (เขตงาน 23) ภายในชุมชนเป็นที่ตั้งสำนักสงฆ์สามแสงธรรม มี “มหาพิหารสามแสงธรรม” เป็นอนุสรณ์สถานรำลึกถึงสหายวีรชนที่เสียสละชีวิตในเหตุการณ์ความขัดแย้งทางอุดมการณ์การเมืองบนสมรภูมิภูหินร่องกล้า ระหว่างพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย (พคท.) กับฝ่ายความมั่นคงของไทย,​ มีความเชื่อเกี่ยวกับการไหว้ศาลปู่ (หอผีประจำหมู่บ้าน) สืบทอดมาจากอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย, เป็นพื้นที่เดียวในอำเภอนครไทย ที่มีการจัดการป่าชุมชน ขนาดพื้นที่ 976 ไร่

บ้านคอเตี้ย ชุมชนที่ยังคงปรากฏกลิ่นอายทางวัฒนธรรม คติ ความเชื่อดั้งเดิมของชาวผไทดำ ซึ่งสะท้อนผ่านประเพณีชุมชน ที่เรียกว่า “เสนเรือน”

หมู่บ้านล้อมรอบด้วยภูเขา พื้นที่ส่วนใหญ่จะเป็นที่ราบลุ่มมีลำน้ำห้วยอวนไหลผ่านที่ทำการเกษตร พื้นที่ส่วนใหญ่จึงเป็นพื้นที่เกษตรกรรม บริเวณที่ราบลุ่มจะปลูกข้าว 

หมู่บ้านกะเหรี่ยงที่ตั้งอยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ที่ยังคงวิถีชีวิต วัฒนธรรม ประเพณีดั้งเดิมไว้อย่างเหนียวแน่น

ชุมชนมีลำธารห้วยสลกไหลผ่านในหมู่บ้าน และมีประเพณีสำคัญ อาทิเช่น ประเพณีกรรมบ้าน ประเพณีเลี้ยงผีขุนน้ำ ประเพณีเลี้ยงผีฝาย ประเพณีส่งเคราะห์บ้าน ประเพณีเลี้ยงผีเหล่า (ผีพญาแก้วเจ้าเนื้อ) ที่มีการปฏิบัติสืบต่อกันมาตั้งแต่ในอดีต   

ชุมชนเกษตรกรรม ชุมชนทอและแปรรูปผ้า

ปางห้าหน้าใส ใยไหมทองคำ

การรวมตัวของผู้คนจากหลายชุมชนมาอยู่ร่วมกันในพื้นที่จัดสรรจากทางการ เนื่องจากผลกระทบการสร้างเขื่อนในที่ชุมชนเดิม สู่การเริ่มต้นชีวิตใหม่แต่ยังคงรักษาวิถีดั้งเดิมเอาไว้ได้เป็นอย่างดี