“บ้านโคกหม้อ ผ้าทอมัดหมี่ จักสานฝีมือดี ประเพณีแห่ธงนางด้งกวัก ตักน้ำสรงพระ ก่อเจดีย์ทราย บายศรีสู่ขวัญ”

ชุมชนท่องเที่ยวบ้านทะเลน้อย เดิมชื่อ “บ้านเนินสระ” มีสภาพเป็นเนินติดทะเลและสระน้ำ ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำการเกษตรและการทำประมงพื้นบ้าน และเป็นแหล่งปลูกผักกระชับแห่งเดียวในประเทศไทย

ลุ่มแม่น้ำแม่วาง เป็นพื้นที่ที่มีความสมบูรณ์ทางทรัพยากร ความหลากหลายของกลุ่มคน ชาติพันธุ์ การทำมาหากินหลายรูปแบบ การจัดการทรัพยากรที่อยู่บนพื้นฐานของความสัมพันธ์แบบเครือญาติ และการผลิตที่ชาวบ้านเรียกว่า "อาหารจานอร่อยที่ทำให้เรามีกินตลอด" ซึ่งได้พัฒนาคู่การจัดการน้ำด้วยระบบเหมืองฝ่าย ที่เป็นหัวใจสำคัญในการจัดสรรน้ำเพื่อการผลิต

หมู่เกาะเกาะบุโหลน ถิ่นพิสุทธิ์แห่งท้องสมุทรอันดามัน หมู่เกาะที่ยังคงไว้ซึ่งทรัพยากรธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์ งดงาม และวิถีชีวิตอันอันเรียบง่าย ดังคำเปรียบเปรยว่าเกาะบุโหลน คือ เกาะสมุยเมื่อ 30 กว่าปีที่แล้ว คือ เกาะพีพีเมื่อ 20 กว่าปีก่อน คือ เกาะหลีเป๊ะที่ย้อนไปเมื่อ 10 กว่าปีที่ผ่านมา

หนองเรือตระการ จักสารไม้ไผ่ ไก่ย่างทางพาด ตลาดกะหล่ำ เลิศล้ำเพชรพลอยเจียระไน พระใหญ่ภูเม็งทอง

ชุมชนเข้มแข็ง มีแหล่งน้ำจืดขนาดใหญ่เพื่อการเกษตรเพียงพอ มีความอุดมสมบูรณ์ อยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ถูกสุขลักษณะ ได้รับสวัสดิการครบครัน คนมีคุณภาพชีวิตดี ภายใต้เศรษฐกิจพอเพียง

บ้านขี้เหล็กใหญ่เป็น "บ้านเจ้าบ้านนาย" เป็นหมู่บ้านที่มีการอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณี อันดีงามไว้มากมาย อีกทั้งผู้คนในชุมชนมีความสามัคคี ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน มีระเบียบวินัยในการทำงานและใช้ชีวิต 

ชุมชนไทยใหญ่บ้านปางหมูเป็นชุมชนไทยใหญ่แห่งแรกก่อนการสร้างเมืองแม่ฮ่องสอน เป็นชุมชนที่สมาชิกในชุมชนยังรักษามรดกทางวัฒนธรรมทั้งรูปธรรมและนามธรรมให้คงอยู่คู่กับชุมชน อาทิ วัดปางหมู พระธาตุปางหมู หอเจ้าเมิง เสาใจบ้าน รวมถึงขนบ ธรรมเนียม ประเพณี ซึ่งเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สะท้อนความเป็นชาวไทยใหญ่

“บ้านโคกหม้อ ผ้าทอมัดหมี่ จักสานฝีมือดี ประเพณีแห่ธงนางด้งกวัก ตักน้ำสรงพระ ก่อเจดีย์ทราย บายศรีสู่ขวัญ”

ชุมชนท่องเที่ยวบ้านทะเลน้อย เดิมชื่อ “บ้านเนินสระ” มีสภาพเป็นเนินติดทะเลและสระน้ำ ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำการเกษตรและการทำประมงพื้นบ้าน และเป็นแหล่งปลูกผักกระชับแห่งเดียวในประเทศไทย

ลุ่มแม่น้ำแม่วาง เป็นพื้นที่ที่มีความสมบูรณ์ทางทรัพยากร ความหลากหลายของกลุ่มคน ชาติพันธุ์ การทำมาหากินหลายรูปแบบ การจัดการทรัพยากรที่อยู่บนพื้นฐานของความสัมพันธ์แบบเครือญาติ และการผลิตที่ชาวบ้านเรียกว่า "อาหารจานอร่อยที่ทำให้เรามีกินตลอด" ซึ่งได้พัฒนาคู่การจัดการน้ำด้วยระบบเหมืองฝ่าย ที่เป็นหัวใจสำคัญในการจัดสรรน้ำเพื่อการผลิต

หมู่เกาะเกาะบุโหลน ถิ่นพิสุทธิ์แห่งท้องสมุทรอันดามัน หมู่เกาะที่ยังคงไว้ซึ่งทรัพยากรธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์ งดงาม และวิถีชีวิตอันอันเรียบง่าย ดังคำเปรียบเปรยว่าเกาะบุโหลน คือ เกาะสมุยเมื่อ 30 กว่าปีที่แล้ว คือ เกาะพีพีเมื่อ 20 กว่าปีก่อน คือ เกาะหลีเป๊ะที่ย้อนไปเมื่อ 10 กว่าปีที่ผ่านมา

หนองเรือตระการ จักสารไม้ไผ่ ไก่ย่างทางพาด ตลาดกะหล่ำ เลิศล้ำเพชรพลอยเจียระไน พระใหญ่ภูเม็งทอง

ชุมชนเข้มแข็ง มีแหล่งน้ำจืดขนาดใหญ่เพื่อการเกษตรเพียงพอ มีความอุดมสมบูรณ์ อยู่ในสิ่งแวดล้อมที่ถูกสุขลักษณะ ได้รับสวัสดิการครบครัน คนมีคุณภาพชีวิตดี ภายใต้เศรษฐกิจพอเพียง

บ้านขี้เหล็กใหญ่เป็น "บ้านเจ้าบ้านนาย" เป็นหมู่บ้านที่มีการอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณี อันดีงามไว้มากมาย อีกทั้งผู้คนในชุมชนมีความสามัคคี ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน มีระเบียบวินัยในการทำงานและใช้ชีวิต 

ชุมชนไทยใหญ่บ้านปางหมูเป็นชุมชนไทยใหญ่แห่งแรกก่อนการสร้างเมืองแม่ฮ่องสอน เป็นชุมชนที่สมาชิกในชุมชนยังรักษามรดกทางวัฒนธรรมทั้งรูปธรรมและนามธรรมให้คงอยู่คู่กับชุมชน อาทิ วัดปางหมู พระธาตุปางหมู หอเจ้าเมิง เสาใจบ้าน รวมถึงขนบ ธรรมเนียม ประเพณี ซึ่งเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สะท้อนความเป็นชาวไทยใหญ่